Gdyby istniał w tym roku miałby 161 lat. Wzniesiony w 1862 roku w Czorsztynie dwór Drohojowskich był jednym z piękniejszych dworów na terenie Pienin. Dziś możemy zobaczyć go już tylko na archiwalnych fotografiach.
W planie, przed zalaniem Doliny Dunajca i utworzeniem Jeziora Czorsztyńskiego było przeniesienie tego zabytku do skansenu na Stylchyn. Niestety nie udało się. Podczas niekontrolowanego, próbnego spuszczenia wody przy testowaniu zapory dwór Drohojowskich został zalany i bezpowrotnie utracony.
Dwór pod Zamkową Skałą w Czorsztynie – stała rezydencja rodziny właścicieli dóbr czorsztyńskich Drohojowskich został wzniesiony z inicjatywy i na zlecenie Marcelego Drohojowskiego (1809- 1909) w roku 1862. Zadania zaprojektowania przestronnego budynku podjął się bardzo popularny w Galicji architekt-Feliks Księżarski, twórca m.in. kościoła w Chochołowie, Starych Łazienek Mineralnych w Krynicy (1863-1865) i drewnianej kaplicy Przemienienia Pańskiego (1863).
Czorsztyński dwór był murowany, z drewnianym gankiem i drewnianym zdobieniem fasad miał charakter typowej wiejskiej siedziby szlacheckiej. Trójkątny szczyt drewnianego ganku wzbogaca rozeta i giętka plecionka. Od dołu szczyt zamknięty jest fryzem z rozet, a balustradę ganku wypełnia wiciowy ażur. Znajdujący się po lewej stronie piętrowy pawilon boczny występujący w ryzalicie zdobi drewniany balkon z balustradą, a okna dworu
oprawione są w stiukowe opaski.
W dworze do II wojny światowej znajdowała się bogata kolekcja dzieł sztuki i piękne meble wśród których wymienić warto stół z intarsjami z 1706 roku, szafę gdańską oraz lustro empirowe. Właściciele dóbr czorsztyńskich we dworze zgromadzili także liczny zbiór portretów rodzinnych Drohojowskich i skoligaconych rodzin. Część z obrazów przetrwała dzięki przeniesieniu ich do Zamku Niedzickiego, m.in. portrety Chomętowskich herbu Bończa, szlachty ziemi sandomierskiej. Obrazy te pochodziły z posagu Anny Chomętowskiej, żony Stanisława Drohojowskiego (ur. 1855), syna Marcelego i dziedzica Czorsztyna.
„Dwór Drohojowskich otoczony starym parkiem i popadającymi z biegiem lat w ruinę zabudowaniami gospodarczymi, wykorzystywanymi na cele magazynowe przez miejscową Gminna Spółdzielnię „Samopomoc Chłopska” najpierw po przejściu frontu przez trzy miesiące stanowił kwaterę żołnierzy radzieckich , a później od 1948 roku mieściła się w nim Szkoła Rolnicza, a w końcu od roku 1960 stał się siedzibą stacjonujących w Pieninach Wojsk Ochrony Pogranicza. Te funkcję pełnił do 1993r. , kiedy jednostka Straży Granicznej została przeniesiona do nowej osady na Wygonie w Sromowcach Wyżnych.
W czerwcu 1994 roku opuszczony dwór i otaczające go zabudowania zniszczyła powódź, spowodowana złym udrożnieniem wód Dunajca w roboczym przepływie budowanej zapory. Zdecydowało to o rezygnacji z przeniesienia do projektowanego skansenu czworobocznej stodoły , która po zniszczenie przez wodę została spalona !
Jedynym ocalałym obiektem z dworskiej zabudowy Czorsztyna jest zrekonstruowana na Nadzamczu Kaplica Flisacka, okrągły pawilon parkowy nakryty kopulastym dachem gontowym. Stanął on na nowym cmentarzu na Nadzamczu w 1990 roku , na działce poniżej kościoła, ofiarowanej mieszkańcom nowego Czorsztyna przez Damiana Wesołowskiego – spadkobiercę resztek czorsztyńskich dóbr Drohojowskich” – napisał w książce „Czorsztyn był i jest ” Stanisław Kostka Michalczuk.
Dziś po przepięknym dworze Drohojowskich wznoszącym się niegdyś u podnóża ruin czorsztyńskiego zamku pozostały tylko zdjęcia. Dwukrotnie zalany przez powodzie w 1992 i 1994 roku dwór ostatecznie został zburzony, a gruz z niego pozostawiony na miejscu.
„Każdy, kto miał dom w Starym Czorsztynie tak jak m.in. moi rodzice dostał zawiadomienie, że do określonego czasu może zabrać sobie budynek, a po tym czasie teren zostanie uprzątnięty „metodą dewastacji”” – wspomina Beata Niewiadomska – Bochnak z Czorsztyna.
I tak też się stało. Wzniesiony 160 lat temu dwór na zawsze zniknął z powierzchni ziemi. Zalały go wody Jeziora Czorsztyńskiego.
Redakcja portalu staryczorsztyn.pl składa podziękowania Panu Andrzejowi Mikołajewiczowi za udostepnienie archiwalnych zdjęć dworu Drohojowskich pod zamkiem w Czorsztynie.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, udostępnianie tylko za zgodą redakcji portalu staryczorsztyn.pl/06.01.22/MMC
Przeczytaj także:
Zatopione i podpalone dworskie czworaki w Czorsztynie. XIX wieczny zabytek bezpowrotnie utracony – Stary Czorsztyn
Ośrodek Zdrowia w Czorsztynie. Krótka historia miejsca które zniknęło pod wodami Jeziora Czorsztyńskiego – Stary Czorsztyn
Polskie Koleje Państwowe autobusami woziły turystów do Czorsztyna – Stary Czorsztyn
