Dziś po przeprowadzonych rekonstrukcjach i pracach renowacyjnych to zupełnie inna budowla. W latach 80. i 90. XX wieku zamek w Czorsztynie były to klasyczne ruiny do których wchodziło się poprzez różnego rodzaju chaszcze trawy i krzewy, które także wewnątrz ruin były wszechobecne.
Do 1945 roku ruiny zamku w Czorsztynie i całość dóbr czorsztyńskich należała do rodziny Drohojowskich mieszkającej tutaj od 1819 roku. Po wojnie rodzina została wypędzona ze swojego dworu, a całość dóbr czorsztyńskich została znacjonalizowana, a badania i konserwację murów zamku w Czorsztynie powierzono Kierownictwu Odnowienia Zamku Królewskiego na Wawelu. Prace na zamku były prowadzone w różnych okresach, ale nie zakończyły się trwałym zabezpieczeniem ruin.
W roku 1970 na terenie gdzie znajdowały się ruiny zamku powstał rezerwat przyrody administrowany przez Pieniński Park Narodowy, natomiast w roku 1988 Pieniński Park Narodowy przejął obowiązki inwestora związane z utrwaleniem ruin. Na terenie zamku rozpoczęły się badania historyczno-architektoniczne których efektem było opracowanie projektu konserwacji i adaptacji ruin czorsztyńskiego zamku.
Celem prowadzonych prac i ich głównym założeniem było zachowanie charakterystycznej sylwetki ruin zamku przy jednoczesnym odsłonięciu i wzmocnieniu konstrukcji obiektu. Prace konserwatorskie na zamku rozpoczęto w 1992 roku i nadal, etapami są one wciąż prowadzone, a kolejne fragmenty odrestaurowanego zamku są udostępniane turystom do zwiedzania. W 1996 r. rezerwat Zamek Czorsztyn o powierzchni ponad 10 ha stał się częścią Pienińskiego Parku Narodowego.
Na początku lat 90. XX w. w roku 1991 i 1992 kiedy trwały protesty ekologów przeciw budowie tamy w Niedzicy w Maniowach i Czorsztynie były prowadzone wykopaliska archeologiczne przed zalaniem Doliny Dunajca. Młodzi ludzie, którzy wówczas pracowali na wykopaliskach zorganizowanych przez Wydział Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, najczęściej uczniowie klas maturalnych lub studenci z Sądeczczyzny mieszkali m.in. na Nadzamczu w Czorsztynie lub w Kluszkowcach. W soboty lub niedziele wybierali się na wycieczkę do ruin czorsztyńskiego zamku.
„Dotarcie do ruin w lecie było dość trudnym zadaniem. Wszystko było wokół zarośnięte łącznie z dróżką którą docierało się do zamku. A wewnątrz ruin było nie lepiej – wszędzie trawa i chaszcze. Ale wówczas to miejsce miało swój niepowtarzalny urok. Wróciłam tam po ponad 20 latach, kiedy znaczna cześć zamku była już zrekonstruowana. Nie poznałam tego miejsca. Dziś jest tam zupełnie inaczej” – mówi Anna, uczestniczka obozu archeologicznego w 1991 roku.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i dalsze udostępnianie jest zabronione./Pierwotna publikacja 06.02.22/MMC
Przeczytaj także:
Zamek w Czorsztynie – Stary Czorsztyn
